preek Mailing List: eenendertigste zondag door het jaar B

[Antoine Rubbens (Antoine.Rubbens]

Title: Message

Wat is het allereerste gebod? (Mc. 12,28)

 

Tijdens de oecumenische Kirchentag in Berlijn gaf een predikant enkele richtlijnen over homiletiek.  Hij had de boutade: ?een preek van gisteren is er een van gisteren.?  Hij wou zeggen niet op het heden van de toehoorder gericht.

 

De vrijdag van de derde vastenweek krijgen we het dubbelgebod te horen, dat Marcus ons geeft.  Diezelfde tekst komt op de eenendertigste zondag van het leesjaar B.  In 2009 vervalt deze, omdat we dan Allerheiligen vieren.  Heilig zijn alle mensen die dit allereerste gebod met zijn twee luiken hebben opgevolgd.

 

De overwegingen uit de Liturgische suggesties van de maand maart spreken nog aan: ?Christus volgen is Hem volgen én in zijn totale liefde en overgave aan de Vader, én in zijn gegeven-zijn aan de medemens.  Dit stukje evangelie ? een pareltje - drukt voor ons blijvend uit wat wezenlijk christelijk is.  Het is een gevaarlijke en eeuwenlange bekoring voor de christen om deze twee te scheiden.  Ze dienen immers onlosmakelijk met elkaar verbonden te zijn.  Liefde tot de naaste, zonder liefde tot God, is louter humanisme.  Liefde tot God zonder liefde tot de naaste is een belediging van God, voor wie elke mens uniek is.  Indien we die balans in evenwicht houden, wordt misschien ook tot ons het woord gericht: ?Gij zijt niet ver van het Rijk Gods?? (Liturgische suggesties voor de weekdagen, 20 maart 2009, ICLZ).

 

Marcus, Matteüs en Lucas brengen elk dit dubbelgebod.  Maar met varianten.  Marcus doet het heel pedagogisch.  Hij gebruikt daarvoor de herhaling.  Eerst laat hij Jezus het dubbelgebod uitspreken.  Dan laat hij de wetgeleerde dit hernemen.  Als een toehoorder letterlijk of bijna letterlijk kan aanhalen wat zijn gesprekspartner zei, dan is er een serieus vermoeden dat hij verstaat wat hem of haar is gezegd.

 

De wetgeleerde doet het heel goed.  Hij herhaalt nauwkeurig wat Jezus zei.  Hij vat dat de houding van liefde tot God en de naaste meer is dan het ritueel volbrengen van brandoffers.  De wetgeleerde en Jezus staan op dezelfde Joodse bodem.  Jezus herneemt wat Mozes volgens het boek Deuteronomium heeft voorgehouden.  Hij zegt het oorspronkelijk gebod na.  Hij laat het zoals de Joden aanvangen met ?Luister Israël.?  Deze aanhef is van wezenlijk belang en geeft aan dat luisteren zo belangrijk is om tot het volk van God te behoren.  De psalmist nodigt daartoe regelmatig uit.  ?Hoor dan naar mij, als ik waarschuw, Israël, luister naar Mij? (ps. 81).  ?Luister heden naar de stem van de Heer? (ps. 95).  De regel van Sint Benedictus begint met: ?Luister, mijn zoon, naar de richtlijnen van uw meester en neig het oor van uw hart: aanvaard gewillig de vermaningen van uw liefhebbende vader en breng ze metterdaad te uitvoer.?

 

Jezus en de geleerde ontmoeten elkaar in hetzelfde geloof.  Jezus deed wel iets specifieks en nieuws door het gebod van de naastenliefde (Lv. 19,18) met dat van de liefde tot God te verbinden.  Hij geeft aan de man een compliment, maar toch omzichtig.  Hij canoniseert de man niet, maar zegt dat deze niet ver afstaat van het koninkrijk.  Wat de man belijdt, moet hij in daden omzetten.

 

Het dubbelgebod opvolgen is niet zo gemakkelijk.  God komt ons daarbij ter hulp.  Hij gaat ons immers voor in de liefde.  Jezus zelf zet ons op weg om het dubbelgebod te onderhouden.  Wat Jezus zegt aan Nicodemus is als een tegenhanger van zijn woord tot de schriftgeleerde.  ?Zozeer heeft God de wereld liefgehad dat hij zijn eniggeboren zoon heeft gezonden.? 

 

Het dubbelgebod onderhouden is meer dan wetten uitvaardigen en veroordelingen uitspreken.  Jongleren met wetten staat niet gelijk met het oprecht beminnen van God en zijn schepsel.  Waar is de trouw voor dit dubbelgebod in de kille standpunten van een bisschop in Recife bij het negenjarige meisje, vier maanden zwanger van een tweeling, veroorzaakt door haar stiefvader?   Waar is de liefde in het debat over het stopzetten van de kunstmatige voeding bij een vrouw zestien jaar comateus?

 

God én mens beminnen.  De mens beminnen die je ziet, lijkt gemakkelijker dan God te beminnen die je niet ziet.  Het dubbelgebod lijkt nu moeilijker in zijn eerste luik dan in zijn tweede luik.  Dat iemand die God bemint ook zijn schepselen bemint en allen die God zelf bemint, dit lijkt normaal.  Wie zou God niet beminnen als we reeds de medemens beminnen met zijn fouten en tekorten?

 

Maar in een tijd die de vraag naar God onbeantwoord laat, is het minder evident te stellen dat wie de naaste bemint bij God komt (J. Gnilka, Das Evangelium nach Markus, II, p. 168).  Een onbekende en vergeten God kan niet bemind worden.  Hoe bereikt zijn stem ons zodat wij luisteren en er naar handelen?

 

?Wie oren om te horen heeft, hore naar de wet die God hem geeft:

 gij zult geen vreemde goden, maar Mij alleen belijden voortaan.

Hoor, Israël, mijn geboden.

Bemint uw Heer te allen tijd, dient Hem met alles wat gij zijt, aanbidt Hem in uw daden.

Dit is het eerste en grote gebod, de wil van God, uw Vader.

Biedt uw naaste de helpende hand, spijzigt de armen in uw land,

een woning wilt hun geven.

Het tweede gebod is het eerste gelijk: doet dit en gij zult leven? (ZJ 594).

 

Antoine Rubbens

---

  Gecontroleerd op virussen en op inhoud door Sophos en MailMarshal

---

---

Aandacht :

 

De informatie in dit bericht of in de bijlagen ervan is enkel bedoeld voor de persoon of de entiteit tot wie het bericht is gericht, en kan vertrouwelijke of persoonlijke zaken bevatten. Het bekijken, doorzenden, verspreiden of ander gebruik van, of het actie ondernemen vertrouwend of gebaseerd op deze informatie door andere personen of entiteiten dan diegene voor wie ze bestemd was, is verboden. Als u dit bericht verkeerdelijk hebt ontvangen, gelieve dan de afzender te contacteren en het bericht van eender welk systeem te verwijderen, alsook eventuele kopies ervan.

---