Lucas 16, 1-13
Zusters en broeders,
In de eerste lezing gaat de profeet Amos heftig tekeer tegen hen die hun macht en hun rijkdom misbruiken om de armen te bedriegen en te verdrukken, met als enig doel: nog rijker worden. Hij laat er geen twijfel over bestaan: God de Heer zal geen van hun daden ooit vergeten! Het zijn woorden die vandaag binnen onze Kerk heel luid lijken op te klinken. In het evangelie vertelt Jezus de parabel van de rentmeester die er het bezit van zijn heer doorjaagt en daarom ontslagen wordt. Om zijn toekomst veilig te stellen, roept hij al wie schulden heeft bij zijn heer bij zich, en hij vermindert die schulden zeer aanzienlijk. Zo worden honderd vaten olie er vijftig, en honderd maten tarwe worden er tachtig. Toch prijst de heer hem, omdat hij met overleg heeft gehandeld. Hoe kan dat nu? De rentmeester heeft hem toch opnieuw bedrogen?
Daar lijkt het inderdaad op, maar wellicht is het niet zo. Volgens de wet van Mozes mochten joden geen rente vragen bij een lening, maar die wet werd vrolijk omzeild, en wel als volgt: op de schuldbrief werd niet vermeld wat de ontlener geleend had, wel wat hij moest terugbetalen, en in dat getal was de dikwijls zeer hoge rente netjes meegerekend. Als de lening via een rentmeester verliep, zat in dat getal ook zijn deel van de winst vervat. Wanneer de rentmeester in de parabel dus honderd tot vijftig en tachtig vermindert, besteelt hij zijn heer niet opnieuw; hij scheldt alleen zijn eigen deel in de winst kwijt. Toch blijft het merkwaardig dat de heer hem prijst en dat Jezus hem zelfs als voorbeeld stelt. Maar als we nauwkeurig lezen, merken we dat Jezus niet zijn handelswijze aanprijst, wel de slimheid waarmee hij handelt. Welnu, zegt Jezus, zo slim, en met zoveel overleg moet o
ok gij handelen als het gaat om het Rijk van God.
Ik denk dat we onszelf op dat gebied misschien best eens in vraag stellen. Ik denk dat we niet lang moeten nadenken over de vraag waarmee we het meest bezig zijn: met geld en goed, of met ons geloof. Met ons eigen rijk, of met het Rijk van God. Ik denk dat het antwoord heel snel gegeven zal zijn. Misschien moesten we ons dus maar eens wat meer inzetten voor Gods Rijk van liefde, vrede en gerechtigheid, en wat minder voor ons eigen rijk, onze eigen rijkdom. Misschien moeten we wat vindingrijker en wat meer verbeten worden als het om ons geloof gaat, en wat minder als het om geld en bezit gaat. Niet dat we die niet nodig hebben. Natuurlijk hebben we ze nodig, anders kunnen we niet menswaardig leven, en dat kan nooit de bedoeling zijn. Maar alleen, of toch bijna alleen, voor ons aardse bezit leven, is zeker niet de bedoeling, want het leidt naar nergens. Jaren geleden las ik ergens
een spreuk die ik nooit vergeten ben. Ze ging als volgt: ‘Geld is als zeewater: hoe meer je ervan drinkt, hoe meer dorst je krijgt.’ Mooie spreuk, en vooral: juiste spreuk. Hoe meer we hebben, hoe meer we nog meer willen hebben. Zodat we voortdurend met dorst rondlopen, dorst naar meer. En altijd maar dorst hebben, lijkt me niet iets wat een mens gelukkig maakt.
Jezus doet nog een merkwaardige uitspraak: ‘Maak u vrienden door middel van de onrechtvaardige mammon, opdat zij u in de eeuwige tenten opnemen.’ Jezus raadt ons dus aan onze rijkdom te gebruiken om vrienden te maken. Moeten we volgens Hem dus vriendschap kopen? We weten allen hoelang zulke vriendschap duurt: tot het geld op is, geen seconde langer. Maar het is niet die vriendschap die Jezus bedoelt, wel de vriendschap van de armen en de misdeelden. Hij roept ons op om onze rijkdom te delen, om op te komen voor de armen en om onrecht uit de wereld te helpen. Want zo zullen we vrienden maken in de hemel.
En ten slotte zegt Jezus: ‘Wees betrouwbaar. En denk erom dat je geen twee heren kunt dienen.’ Net als de woorden van Amos in de eerste lezing krijgen ook deze woorden een heel bijzondere betekenis met wat we vandaag weten, met wat ons schokt en ons zal blijven schokken. Want velen die heel betrouwbaar moesten zijn, waren dat juist niet. Ze bleken integendeel valse rentmeesters in het Rijk van God onze Heer.
Zusters en broeders, je kent die episode uit de Bijbel waarin Jezus het over het oordeel heeft. Het oordeel dat over elk van ons zal geveld worden. Op de vraag waarop dat oordeel gebaseerd is, antwoordt Hij: ‘Alles wat je voor een van de minsten van mijn broeders hebt gedaan, heb je voor Mij gedaan, maar alles wat je voor hen niet hebt gedaan, heb je ook niet voor Mij gedaan.’ Laten we dus geen valse, geen onrechtvaardige rentmeesters zijn, maar meewerken aan de Kerk van Christus, die een Kerk van liefde is en van inzet voor God en voor elkaar. Niets meer, maar ook niets minder. En zeker niets anders. Amen.
homilie.net)