preek Mailing List: tweede zondag door het jaar A

[Antoine Rubbens (Antoine.Rubbens]

Title: Message

Genade en vrede (1 Kor. 1,3)

 

Een brief heeft een begin.  Dit is gewoonlijk een begroeting met minstens een aanspreektitel.  Paulus, de grote briefschrijver, heeft meestal een begroeting met daarin drie elementen: identiteit van de afzender en schrijver, aanduiding van de geadresseerden en als derde element een wens met een korte intro van het onderwerp.

 

Vanuit Efese, waar hij enkele maanden verbleef, schreef Paulus ondermeer naar de christenen in Korinte.  Misschien heeft hij vandaar naar hen vier brieven geschreven; twee ervan zijn overgebleven.  God zijdank.  Ze horen bij de oudste geschriften van het Nieuwe Testament.  Twintig jaar na het heengaan van Jezus hebben we al schriftelijke getuigenissen.  In 55 of het daaropvolgende jaar schrijft hij de tweede brief aan de Korintiërs.  Maar tussen de eerste en de tweede is er een brief geweest zijn, die verloren is gegaan.  Hij wordt de tranenbrief genoemd.

 

In de eerste brief vinden we een belangrijk stuk over de eucharistie; wij vinden erin de kern van het christelijk credo dat Jezus gekruisigd is en verrezen.  We lezen in de brief over het leven van christenen in Korinte, grootstad en havenstad met ca 400.000 inwoners (daarvan wellicht 300.000 slaven).  We lezen en horen van de vragen waarmee die gemeente aldaar kampt.  Een van haar grote problemen is dat zij verdeeld over Christus getuigt.  De eerste brief is vooral bekend om hoofdstuk 13.  Het is het hooglied van de liefde.

 

Maar terug naar het begin.  Paulus stelt er zich voor.  Hij schrijft en werkt vanuit een roeping.  Hij is fundamenteel overtuigd dat hij apostel is van Christus.  Hij ontving van hem, zo zegt hij op andere plaatsen, de zending om zich tot de heidenen te richten.  De heidenenmissie is niet zijn chasse réservée, maar ze is voor hem wel topprioriteit.

 

Paulus werkt niet alleen.  Hij vernoemt Sostenes en bij zijn tweede brief verbindt hij Timoteüs bij het schrijven van zijn brief.  In de Galatenbrief associeert hij alle broeders die bij hem zijn als hij de brief opstelt.  Paulus is geen eenzaat als hij schrijft. 

 

Wie schrijft legt een brug naar anderen.  Paulus richt zich in zijn brieven meestal tot meerdere personen.  Niet tot enkelingen, maar tot een gemeenschap.  Hij denkt aan een lokale gemeenschap in een bepaalde stad of plaats, maar gaat er van uit dat wat hij schrijft voor veel anderen van belang kan zijn.

 

Vers 2 zegt heel veel.  Paulus richt zich tot de kerk Gods te Korinte.  Het gaat niet over een groepje christenen, maar over God die in mensen werkt en mensen tot een kerk samen roept.  Daarmee is God al bezig van in het eerste verbond.  Voor Paulus is er maar één kerk Gods, maar geconcretiseerd op plaatsen en steden.  Hij kent zijn geadresseerden een grote waardigheid toe.  Zij zijn in Christus geheiligd en ze zijn tot een heilig leven bestemd.  Zijn groet telt als een promotie.  Hij spreekt mensen zo aan dat zij groeien en hun waardigheid ontdekken.  Een paus zal het hem later nazeggen.  Paus Leo de Grote loofde zijn gelovigen om hun waardigheid als christen.  ?Cognosce, christiane, dignitatem tuam.?  Mijn blik op mensen verandert als ik hen bekijk met de blik van Jezus.

 

Christenen zijn niet alleen.  Het lijkt iets overdreven en overtrokken als Paulus spreekt van mensen die ter allerwegen de naam van Jezus aanroepen.  Hoeveel christenen waren er in het jaar 50 en waar bevonden ze zich?  Lucas zal dit in de Handelingen preciseren.  Christenen vind je overal in door hem gekende bewoonde wereld.  Hij geeft een behoorlijke opsomming van waar de mensen op die eerste pinksterochtend kwamen.

 

Een groet van Paulus bevat gewoonlijk als derde element een wens.  Het is zelf meer dan een wens.  Het is het aanbod van een geschenk, dat komt van God en dat genade en vrede inhoudt.  De begroeting ?Shalom? was en is een gekende wens bij de Joden.  De bode aan Maria noemde haar de begenadigde.  Johannes heeft het in zijn proloog over de genade die wij in volheid van God ontvangen. 

.

Paulus brengt ons in zijn begroeting tot de bron, bij God en bij Christus.  Christus is hier al dicht bij de Vader geplaatst.  God is de Vader van Jezus en van ons allen.  De aanhef van de brief van Paulus is een baldakijn, waaronder hij de gemeente van Korinte wil samenbrengen.  Zijn begroeting opent op de roeping van een gemeenschap, die met een aantal problemen worstelt.

 

Wanneer we mekaar groeten - toevallig of zeer expliciet - dan is de groet gedragen door een wens tot ontmoeting.  Een groet verwoordt de verwondering over het wonder van het bestaan, waarin we samen delen.  We wensen mekaar een goede dag.  Bij christenen verdiept een groet de gemeenschap die hen met elkaar en met de Heer verbindt.  Een groet schept gemeenschap.

 

Paulus verheugt zich nu van bij de Heer dat zijn wens zo vaak in de liturgie gebruikt wordt.  Had hij twee duizend jaar geleden kunnen vermoeden dat hij zo een invloed zou hebben?  Het samenkomen rond ambo en altaar verdicht en verstevigt de gemeenschap.  Zij mag er vrede en genade ontvangen om ze nadien aan velen uit te dragen.

 

Antoine Rubbens

 

 

Nota: Er circuleren uiteenlopende cijfers over het aantal inwoners van Korinte.  Prof. Peter Schmidt bezorgde volgende nota: ?De kwestie is o.a. dat het archeologisch areaal (ik geloof voor het eigenlijke stadsgebied van Korinte tussen de 500 en de 700 ha.) eigenlijk niet goed toelaat te schatten.  In de tellingen is er dan ook nog de kwestie of men de slaven meetelt of enkel de vrijen.  Mijn getal bevat zeker ook de slaven.  Maar ik geef je enkele cijfers die al naar voor gebracht werden: een antieke bron (Athenaeus) spreekt van 260.000 slaven. McGraw, vorige eeuw,  zelfs van 500.000 slaven en 200.000 vrijen in de 1e eeuw, maar dat is duidelijk ver overdreven.  Een getal van 100.000 vrijen en 300.000 slaven is misschien redelijk, maar ik denk dat ik vandaag in een nieuwe editie ook met bescheidener cijfers zou aankomen.  Eigenlijk zou ik eens grondiger moeten onderzoeken wat de huidige stand van zaken is, want sedert 1992 zijn de telmethoden zeker geëvolueerd.  Wellicht is het momenteel veiliger te stellen dat de ramingen (zoals ook voor Alexandrië, Efese, Antiochië e.a.) ver uiteenlopen.

 

met vriendelijke groeten,

 

Antoine Rubbens

aalmoezenier P.C. Caritas

Caritasstraat 76

9090 Melle

tel. 09 252 16 45

 

---

  Gecontroleerd op virussen en op inhoud door Sophos en MailMarshal

---

---

Aandacht :

 

De informatie in dit bericht of in de bijlagen ervan is enkel bedoeld voor de persoon of de entiteit tot wie het bericht is gericht, en kan vertrouwelijke of persoonlijke zaken bevatten. Het bekijken, doorzenden, verspreiden of ander gebruik van, of het actie ondernemen vertrouwend of gebaseerd op deze informatie door andere personen of entiteiten dan diegene voor wie ze bestemd was, is verboden. Als u dit bericht verkeerdelijk hebt ontvangen, gelieve dan de afzender te contacteren en het bericht van eender welk systeem te verwijderen, alsook eventuele kopies ervan.

---