preek Mailing List: preek bij de 6e zondag door het jaar A

[Miguel Dehondt (miguel.dehondt]

Preek bij de zesde zondag door het jaar (a-cyclus)                                    12 februari 2011

Lieve mensen,

van Augustinus is het gekende spreekwoord: ‘Ama et fac quod vis’, wat zoveel wil zeggen als: ‘bemin en doe wat je wil’. Waarmee hij wil zeggen: laat de liefde de grondslag en de richtsnoer zijn van heel je handelen, van je doen of laten. Als je luistert naar de stem van je hart, dan kan je niets fout doen. Ik heb dat altijd een heel mooie regel gevonden, wellicht omdat ze aansluit bij de manier waarop ik graag onze samenleving zou geordend zien:  minder regeltjes en wetten, meer verantwoordelijkheidszin, hart-elijker, appelerend op het eigen persoonlijk geweten. Het mooie aan Augustinus’ uitspraak is dat ze uitgaat van een positief mensbeeld want ze stelt dat de mens in staat is ethisch te handelen en de juiste beslissingen te nemen. Bovendien drukt ze het vertrouwen uit in de kracht van de liefde.

Wie echt lief heeft brengt goede dingen voort en handelt wijs en ethisch verantwoord. Ik heb soms de indruk dat deze visie verloren is gegaan. Tegenwoordig zijn we heel wettisch bezig. We hebben voor alles een wet, zelfs het sterven wordt via een euthanasiewet geregeld en bewaakt. Alles wordt in wetten en regeltjes gegoten, met de nodige sancties, straffen en boetes voor wie de wet overtreedt. O wee als men een lacune in de wetgeving ontdekt. Het is een mentaliteit die getuigt van weinig vertrouwen in elkaar. Nu, ik weet ook wel dat er in een samenleving wetten nodig zijn om alles in goede banen te leiden zoniet belanden we in de Far West en nemen sommigen het recht in eigen handen. Maar, ik hou niet van een ‘flitspaalcultuur’. Vroeger was het ‘God ziet u, hier vloekt men niet’; nu is het ‘de arm der Wet ligt op de loer om elke hoek’. In beide gevallen verstikt men de individuele vrijheid, het persoonlijke geweten en kan men het gevoel krijgen gecontroleerd en onderdrukt te worden. Door de veelheid van regels en wetten krijgen we dan misschien wel een veilige samenleving maar de vrijheid en het persoonlijk appèl is zoek, de ziel is er uit. Dit alles, deze tendens is niet nieuw. Ook Jezus botste erop, worstelde er mee en fulmineerde ertegen. We horen Hem vandaag wild tekeer gaan tegen de Farizeeërs die heel het geloof gereduceerd hadden tot het streng en nauwgezet onderhouden van een overvloed aan regeltjes. Let op, Jezus was niet tegen de Wet. Als overtuigde Jood had Hij een heilig respect voor de Tien Geboden, die mooie neerslag van Gods wil met de mensen, zoals die doorheen de eeuwen gegroeid was. We horen Hem dan ook zeggen: “Ik ben niet gekomen om de Wet en de Profeten af te schaffen, maar wel om ze tot vervulling te brengen.” ‘Tot vervulling brengen’, daarmee bedoelt Hij dat ze eindelijk tot leven zouden komen. Dat ze zouden doordringen tot in het hart van de mensen en van liefde vervuld zouden worden. Zoniet, dan wordt het een uiterlijke en veelal schijnheilige gedoe, correct legaal maar onmenselijk hard. ‘Dat volk eert me met de lippen, maar hun hart is er niet bij’, zo horen we Jahwe via een profeet klagen. Behoed ons voor farizeïsme zowel in de Kerk als in de maatschappij. Waarom duikt het dan toch zo vaak op ? Wellicht omdat het de gemakkelijkste weg is. Je moet niet nadenken, anderen doen het voor u, en met te doen wat je moet doen ben je er van af en kan men je niets ten laste leggen. Veel moeilijker is het Jezus’ richtlijnen na te leven zoals Hij ze vandaag en in heel zijn Bergrede verwoordt want het raakt je altijd tot in het diepst van je persoon. Tot vervulling komen van de wet betekent dan vaak: nog ’n tandje bijzetten, iets méér doen, iets verder gaan dan wat gevraagd of verwacht. Uw ‘ja’ moet ‘ja’ zijn, uw ‘neen’ ‘neen’ in alles wat je doet. Wees een mens uit één stuk, met het hoofd en het hart samen als één geheel, trouw en betrouwbaar. De voorbeelden die Hij daarbij geeft, zal ik niet herhalen want gekend, scherp, klaar en duidelijk. Je merkt hoezeer Jezus af wil van ‘n louter uiterlijk en schijnheilig gedrag niet omdat God dat wil, maar omdat het recht doet aan de mens.

In de komende dagen zullen we veel horen rond Valentijn, liefde en romantiek. Wat ik alle mensen toewens is een tochtgenoot wiens ‘ja’, ‘ja’ is en wiens ‘neen’, ‘neen’. Weinig uiterlijke schijn of grote woorden maar liefde recht uit het hart. Ama et fac quod vis …

liefde als grondslag voor heel ons doen en laten.