preek Mailing List: derde zondag veertigdagentijd B

[Antoine Rubbens (Antoine.Rubbens]

Ik ben de Heer uw God (Ex. 20,2)

 

Tijdens de tweede oecumenische Kirchentag, die te Munchen plaats vond in 2010 was er veel belangstelling voor een bezoek aan de Joodse synagoge en het bijhorend museum aan de Jakobsplatz.  In 1938 was München de eerste stad waar de synagogen verwoest werd.  In 2006 is ze heropgebouwd en draagt ze opnieuw de naam ‘tent van Jacob’.  Zij is de grootste van Duitsland.  Op de ingang van het sobere gebouw staan tien letters van het Joodse alfabet.  Deze verwijzen naar de tien geboden.  Het zijn oude woorden meer dan 3000 jaar oud.  Joden zijn fier dat de proclamatie van de geboden langs hen in de wereld is gekomen.  De rabbijn, die vlot uitleg gaf, noemde de Joden de groep die trouw willen blijven aan de 318 geboden.  Naast de synagoge staat het Joods museum  

 

Waarom zijn de Tien geboden er gekomen?  Een Joods verhaal verbindt dit met een letterstrijd.  Het allereerste woord in de hebreeuwse bijbel is de ‘B”, Beth.  In het begin (beresith) schiep God hemel en aarde (Gen. 1,1).  Daar was de letter “A” Aleph niet mee accoord.  Ze is toch de eerste letter van het Hebreeuwse alfabet en zij trekt het geheel.  Ze beklaagde zich daarover bij de HEER.  Deze heeft het niet moeilijk om te antwoorden: “Lief letterje Alef, kijk toch ne keer.  Ik moest toch eerst de aarde scheppen, het huis van de mensen.  Je weet toch dat in het hebreeuws “Beth” de naam voor het huis is.  Daarom begint de schepping, de geschiedenis van het leven en daarmee de bijbel bij de tweede letter “B”.  Zo zullen de mensen eraan denken dat de aarde hun huis is.  Opdat de aarde echter hun huis zou blijven, een waardige woonstede en een echte levensruimte voor de mens en opdat de mensen de geschiedenis van het leven zouden kunnen schrijven, geef ik hun een wegaanduiding.  Deze vinden ze in de Tien Geboden.  En die beginnen met jou, jij de letter Alef.  Ja, ze beginnen met jou omdat zij met MIJ beginnen.  Ik, IK BEN ER, ik ben uw God.  Luister naar het Hebreeuws, waar ik jou toespreek: anochi JHWH älohä-cha....  Hoor je het: Anochi: Ik!  Anochi, dit begint bij jou, de letter Alef".  Nu veranderde bij de letter Alef haar verontwaarding en woede in moed.  De moed om zich juist daar te laten inzetten waar de tien geboden beginnen, daar waar de HEER zijn aanbod aan de mensen geeft om er de geschiedenis van het leven mee te schrijven en het leven concreet te laten worden” (Ontleend aan Hans-Joachim Schliep, Göttinger Predigten).

 

Een lange aanloop om de band te onderstrepen die de bijbel legt tussen de Tien geboden en de HEER die het Joodse volk uit Egypte bevrijd heeft en van hen een waardige levenswandel en handel verwacht.  De bijbelse Tien woorden zijn te begrijpen in de kader van de Uittocht en komen uit de traditie van een half nomadenvolk uit het Nabije Oosten.  Het begint bij God.  Hij staat vooraan.  Hij schept de mens vrij en stelt hem verantwoordelijkt.  Het onderhouden van de geboden is een antwoord op Gods zorg voor zijn volk.  De bijbel bevat twee versies van de Tien woorden, zoals de decaloog in de bijbel genoemd wordt (Ex. 34,28; Dt. 4,13; Dt. 10,4).  Naast de tekst van Ex. 20, 2-17 is er deze van Dt. 5, 6-21).

 

De Tien geboden bevatten een ethos dat bijna bij alle volkeren aanwezig is.  Het tweede deel van de geboden gaat over elementaire regelen van het samenleven.  We zitten hier bij het lievelingsproject van Hans Küng, Weltethos.  Zij geven de grondwaarden voor het huis van de mensen.  Ze zijn geen object van democratische meerderheid.  Grondwaarden, die kunnen we niet zomaar wijzigen.  Bij zijn bezoek aan het Duitse parlement herinnerde paus Benedictus XVI eraan dat er waarden zijn, die niet op grond van een meerderheid kunnen beslecht worden. 

 

Het onderhouden van de geboden zou een ander medialandschap geven dan dat we dagelijks vinden en zien.  Veel van wat nu bericht wordt zoals gerechtszaken, moordaanslagen, corruptie, zouden er niet in staan.  De tien woorden zijn korte samenvattingen.  Het lijkt eenvoudig, maar is het wel zo?  Dit is een vraag van Krzystof Kieslowski in zijn  kortfilms over de dekaloog, de tien geboden.

 

De veertigdagentijd is een bezinning over ons levensproject en over onze weg ten leven.  Hij intensifiëert de oproep om ons goed te oriënteren en ons te richten op de weg die de bijbel ons tekent.  We gebruiken een kaart die meer dan 3000 jaar oud is en stellen onze gps goed in. 

 

De tien woorden ontvouwen het dubbel gebod van de liefde.  Zij geven aan wat de liefde tot God en tot de naaste van de mens vereist.  De eerste drie geboden handelen meer over de liefde tot God en de zeven andere over de liefde tot de naaste. (KKK. 2067).  Jezus heeft de band tussen de twee tafelen klaar benadrukt.  Hij hangt heel de wet en de profeten aan twee geboden: “Gij zult de Heer uw God beminnen met geheel uw hart, geheel uw ziel en geheel uw verstand; dit is het voornaamste gebod.  Het tweede daarmee gelijkwaardig: gij zult uw naaste beminnen als uzelf” (Mt. 22,37-40).  De joodse bijbelgeleerde Nechama Leibowitz wijst erop dat de tien woorden zowel het hart als de tong en het handelen aanspreken.  Geloof in God en aanbidding van Hem alleen zijn niet voldoende, tenzij deze geconcretiseerd worden in woorden, daden en relaties.

 

In de kerken van de reformatie worden de tien geboden wekelijks gelezen (Elke zondag tien woorden, De waarheidsvriend, mei-juni 2010).  Ze zijn als een spiegel die ons wordt voorgehouden.  De joden onderstrepen eerder dat zij een reden zijn tot dankbaarheid.  In hun dienst wordt de Tora-rol zingend binnen gebracht en als een koningin onthaald.  Het zijn immers tien woorden die ons bevrijden.

 

 

met vriendelijke groet,

 

Antoine Rubbens

aalmoezenier

PC Caritas

Caritasstraat 76

9090 Melle

tel. 09 210 68 57

www.pccaritas.be

 

Kom ons bezoeken op de

 

 

---

  Gecontroleerd op virussen en op inhoud door Sophos en MailMarshal

---

---

Aandacht :

 

De informatie in dit bericht of in de bijlagen ervan is enkel bedoeld voor de persoon of de entiteit tot wie het bericht is gericht, en kan vertrouwelijke of persoonlijke zaken bevatten. Het bekijken, doorzenden, verspreiden of ander gebruik van, of het actie ondernemen vertrouwend of gebaseerd op deze informatie door andere personen of entiteiten dan diegene voor wie ze bestemd was, is verboden. Als u dit bericht verkeerdelijk hebt ontvangen, gelieve dan de afzender te contacteren en het bericht van eender welk systeem te verwijderen, alsook eventuele kopies ervan.

---