preek Mailing List: vijfentwintigste zondag B

[Antoine Rubbens (Antoine.Rubbens]

Wij willen de vrome belagen (Wijsh. 2,12)

 

Het is nog niet omdat je wijs bent, dat alles je naar de wind gaat.  De schrijver van het boek Wijsheid gaat ervan uit dat de wijze tegenstand ontmoet.  Het is een zware aanhef, waarmee hij begint.  Hij wekt de indruk koning te zijn en hij richt zich tot andere heersers  “Heb de gerechtigheid lief, heersers van de aarde.  Koester zuivere gedachten over de Heer en zoek hem met een eerlijk geweten.  De wijsheid zoekt geen onderkomen in een ziel die sluw is, ze woont niet in een lichaam dat door zonde wordt beheerst” (Wijsheid, 1, 1.4).

 

Het boek is ontstaan in de joodse diaspora te Alexandrië.  De joden aldaar houden binnen een hellenistische wereld aan hun Joodse identiteit en ondervinden vandaar uit spanningen en moeilijkheden met hun omgeving.  De schrijver van het boek Wijsheid neemt evenwel elementen van het hellenisme over.  Hij gebruikt het Grieks en is op bepaalde punten beïnvloed door de Stoa en schatplichtig aan een dualistische visie over ziel en lichaam.  Voor de schrijver van het boek zijn de godslasteraars wellicht te vinden bij degenen die zijn visie op de joodse identiteit niet delen en die niet geloven in God.  Hij noemt niet bij name wie deze mensen zijn.  Mensen allicht die hem en andere vromen tegenwerken. 

 

Wijsheid houdt in de Bijbel verband met gerechtigheid.  Wie de gerechtigheid zoekt, zal leven.  In de wijsheidsliteratuur is de wijze degene die tracht te leven naar Gods orde.  Gerechtigheid omvat meer als wat wij met ‘rechtvaardigheid’ bedoelen.  Het is meer dan eerlijk verdelen en elkeen geven waar ieder recht op heeft.  In de Bijbelse wijsheidsliteratuur heeft gerechtigheid eerst en vooral te maken met het onderscheiden van goed en kwaad.  Dit leren ze vanuit het leven.  Levenservaring is de bron van sociale gewoonten en wetten.  Wijsheid is de praktische kennis van de wetten van het leven en de wereld, die een mens tot correct sociaal gedragen leiden.  Gerechtigheid staat in direct verband met de ‘orde’ die God in de schepping bedoeld heeft.  Gerechtigheid en wijsheid zijn zeer nauw met elkaar verbonden en blijven niettemin onderscheiden.  Wijsheid maakt het mogelijk om gerechtig te handelen.  Ze drukt zelf de ervaring van ‘gerechtig leven’ uit.  “De mens die in de context van deze ‘orde’ van gerechtigheid leeft is ‘de gerechtige’.  Het is een mens die integer en correct leeft en tengevolge daarvan ook succesvol in het leven staat.  Gerechtigheid is aldus ook een doel in de oudtestamentische  wijsheid, net omdat met de praktijk en het nastreven van gerechtigheid, deugd en goedheid het verwerven van welvaart, een positie van aanzien en goede naam samen hangt.  In dit verband is gerechtigheid zelfs de voorwaarde voor welvaart en maatschappelijk succes” (Benedictine Lemmelijn, Levenswijsheid als levenswijze in H. Ausloos en Bénédicten Lemelijn, Bijbelse wijsheid, p. 123-125).  De ‘gerechtige’ is iemand die leeft volgens de ‘orde’.  De ‘gerechtige’ stemt zijn/haar  leven geheel en al op God af en tracht die zelfde houding bij de medemens te bevorderen.

 

In het boek wijsheid voelt de wijze zich omringd door goddelozen (Wijsh.1,16-2,24)  Hij lijdt onder hun honende taal over de gerechtige (Wijsh. 2,12-16).  De rechtvaardige irriteert de ongelovigen (2,1-16).  Het gedrag van de wijze en de rechtvaardige is een aanklacht.  Wie geïsoleerd in een ivoren toren leeft, moet niet veel vrezen.  Zodra we in het sociaal veld treden, ontstaan interacties.  Mensen interpelleren elkaar.  We hebben over anderen een mening en zij over ons.  Er is vrije meningsuiting.  Toch wordt een andere mening niet altijd geduld.  Een brave, lieve man zei vaak op grond van opgedane ervaringen: “Doe goed opdat je kwaad zou geschieden.” 

 

Wie goed doet of meent goed te doen, kan verwonderd zijn over de negatieve reacties.  Daar kunnen we zelf schuld aan hebben.  Bij kritiek moeten we niet onmiddellijk de andere beschuldigen, maar onszelf bevragen waarom mensen zich aan ons storen.  Waarom zijn ze tegen ons?  Een vraag die telkens oprijst als iemand om zijn overtuiging uitgesloten wordt, aangevallen, ja zelfs vermoord?  Wat is daarvoor de reden?  Waarom worden mensen gepest?  Waarom worden mensen in Pakistan vermoord?  Waarom de aanval op Koptische christenen op kerstdag 2010?  Waarom is Martin Luther King vermoord?  G. Riobé was bisschop van Orléans.  Ondermeer om zijn verklaring over geweldloosheid en zijn reactie op nucleaire wapens bezorgde hem veel vijanden.  “Un jour, des amis d’Orléans me rapportèrent qu’ils ne pouvaient plus prononcer mon nom dans certains milieux sans susciter des réactions violentes.  Comme je leur demandais ‘Mais qu’est-ce que je leur ai donc fait?’ ils m’ont répondu: ‘Vous les dérangez.’” (G. Riobé, La liberté du Christ. Entretiens avec Olivier Clément).   

 

De rechtvaardige stoort!  “Le premier qui a dit la vérité, il doit être exécuté” (Guy Béart).  Wellicht heeft de schrijver van boek Wijsheid gedacht aan het lot van de Lijdende Dienaar in het boek Jesaja (Jes. 52,13-53,12) of was hij geïnspireerd door de smeekbede van de vervolgde rechtvaardige in psalm 22.  Ongetwijfeld stond hem de profeet Jeremia voor ogen. 

 

De vroegchristelijke kerk schonk veel aandacht aan het boek Wijsheid.  Het was opgenomen in de Septuaginta.  In de synagoog van Alexandrië waren vermoedelijk enkele leden al heel vroeg christenen.  Zij zouden bijgedragen hebben om het boek bij niet-joodse Godvrezende bekend te maken.  Zij zouden de gedachten van dit boek overgenomen hebben om Jezus te duiden als Gods wijsheid (Joh. 1) en hem te begrijpen als de Mensenzoon, die aan de zondaars werd overgeleverd (Mc. 10,33-34).

 

 

met vriendelijke groet,

 

Antoine Rubbens

aalmoezenier

PC Caritas

Caritasstraat 76

9090 Melle

tel. 09 210 68 57

www.pccaritas.be

 

 

 

 

---

  Gecontroleerd op virussen en op inhoud door Sophos en MailMarshal

---

---

Aandacht :

 

De informatie in dit bericht of in de bijlagen ervan is enkel bedoeld voor de persoon of de entiteit tot wie het bericht is gericht, en kan vertrouwelijke of persoonlijke zaken bevatten. Het bekijken, doorzenden, verspreiden of ander gebruik van, of het actie ondernemen vertrouwend of gebaseerd op deze informatie door andere personen of entiteiten dan diegene voor wie ze bestemd was, is verboden. Als u dit bericht verkeerdelijk hebt ontvangen, gelieve dan de afzender te contacteren en het bericht van eender welk systeem te verwijderen, alsook eventuele kopies ervan.

---