preek Mailing List: tweede zondag veertigdagentijd C

[Antoine Rubbens (Antoine.Rubbens]

I.                  Wanneer de krachten afnemen

 

Naar aanleiding van de 21° wereldziekendag had paus Benedictus, zoals de voorbije jaren, zijn verbondenheid met zieken uitgedrukt. Hij volgde daarin zijn voorganger, die in 1992 de wereldziekendag had ingesteld. Paus Benedictus schreef begin januari 2013: “Ik voel mij bijzonder dicht bij ieder van u, dierbare zieken die in verzorgingsinstellingen of thuis, door zwakte en lijden een moeilijke tijd van beproeving doormaakt.” Hij herinnerde daarbij aan de boodschap van de concilievaders aan de zieken op het einde van Vaticanum II: “Weet dat gij niet alleen zijt, niet verlaten, niet nutteloos: gij zijt de geroepenen van Christus, zijn levend en doorschijnend beeld.”

 

Dit jaar was zijn verbondenheid met zieken nog sterker. Op 11 februari 2013, gedenkdag van O.L.Vrouw van Lourdes, verklaarde hij dat het afnemen van zijn krachten hem belet de inzet voor de kerk verder ten volle op zich te nemen. Bij ziekte en ouderdom voelen we onze grenzen en beperktheden sterker aan. Wat we gisteren nog konden, lukt niet meer de dag daarop. Loslaten, een zware opdracht!

 

Paus Benedictus zei: “Na een herhaald gewetensonderzoek voor God, ben ik tot de zekerheid gekomen dat mijn krachten, wegens mijn gevorderde leeftijd, niet langer volstaan om het ambt van Petrus naar behoren voort te zetten. Ik ben er mij van bewust dat deze taak, wegens zijn wezenlijk geestelijke aard, niet alleen met woorden en daden moet worden uitgevoerd, maar ook, en niet het minst, met lijden en gebed. In de wereld van vandaag, die onderhevig is aan vele snelle veranderingen en die dooreen geschud wordt door vragen die een grote relevantie hebben voor het geloofsleven, is de kracht van lichaam en geest noodzakelijk om het schip van Sint-Petrus te besturen en het evangelie te verkondigen. Die kracht in mij is de voorbije maanden sterk afgenomen, in die mate dat ik mijn onvermogen om deze taak die aan mij is toevertrouwd nog naar behoren te vervullen, moet erkennen” (Kerknet). Daarom verklaarde paus Benedictus XVI dat hij aftreedt als bisschop van Rome.

 

Zijn beslissing is moedig. Ze heeft iets groots. Ze getuigt van nederigheid en draagt bij tot het updaten van het pausschap. “Un acte humble et lucide. Il y a la grandeur, de l’humilité et de la modernité dans la décision de Benoît XVI de renoncer au ministère d’évêque de Rome” (Editorial Le Monde, 13.02.13).

 

De veertigdagentijd 2013 krijgt door deze gebeurtenis een bijzonder accent. Een paus neemt ontslag; een conclaaf begint. Een periode waarin conclavisten en anderen een balans opmaken en wensen voorleggen voor een nieuw pontificaat. Half maart begint het conclaaf. Een aantal dagen later kennen we de naam van zijn opvolger. We zullen voor hem bidden in de eucharistie, die elke plaatselijke kerk viert in verbondenheid met de kerk en de bisschop van Rome.

 

Bewonderaars van paus Benedictus beschouwen hem als de Mozart onder de theologen. Als theoloog, als priester, bisschop en paus heeft hij nagedacht over God en tot Hem gebeden. Volgens paus Benedictus leidt de afwezigheid van God tot het verval van de mens en de mensheid. Aan deze uitspraak in Assisi op 27 oktober 2011 voegt paus Benedictus zelf er deze vraag aan toe: “Maar, waar is God?”

 

In zijn Jezusboek schrijft hij over de bekoringen van Jezus: “Matteus en Lucas vertellen over drie bekoringen van Jezus, die de worsteling om zijn opdracht weerspiegelen, maar die ook de vraag opwerpen waar het in het mensenleven nu eigenlijk om draait. De kern van alle bekoring – dat wordt hier zichtbaar – ligt in het terzijde schuiven van God. Voor Hem blijft, naast alle dringende dingen in het leven, slechts een tweede plaats over, zo Hij al niet als overbodig en als storend element wordt gezien. De bekoring die ons in vele vormen bedreigt, is dat wij de wereld zelf, zonder God, op orde willen brengen. Dat wij de wereld op onze eigen verworvenheden willen opbouwen, alleen de politieke en materiële werkelijkheid willen erkennen en God daarbuiten laten” (J. Ratzinger-Benedictus XVI, Jezus van Nazareth, deel 1, p. 48).

 

Van de opvolger van paus Benedictus wordt verwacht dat hij zijn broeders en zusters sterkt in het geloof (Lc. 22,32) en getuigt van de liefde van God, die is in Jezus Christus door de heilige Geest (Rom. 8,39).

 

II.               Abraham geloofde de Heer (Gen. 15,6)

 

Vader Abraham, er wordt er van alles over hem verteld, zelfs dat hij niet bestaan heeft.  Zelfs bij die laatste hypothese is hij interessant.  Hoe zijn mensen erin gelukt verhalen te schrijven met zo een blijvende  invloed!  De bijbel reikt in Abraham een model aan voor elke gelovige.

 

Buitenbijbelse bronnen zijn er (haast) niet.  Volgens de bijbel leefde hij in de 18° eeuw voor Christus en kwam hij uit Oer in Chaldea (ZJ 322).  Johannes Paulus had een bedevaart gepland in aanloop naar het jaar 2000, maar de verwikkelingen in het Nabije Oosten met Irak lieten het niet toe. 

 

De Bijbelse verhalen (Gen. 12-25) hebben doorheen de tijd veel bewerkingen ondergaan.  Uiteenlopende tradities zijn samengebracht, bepaald door verhoudingen tussen stammen.  Het werd een verhaal van patriarchen, waarvan Abraham de eerste is, opgevolgd door zijn zoon Isaak en zijn kleinzoon Jacob.  De drie grote godsdiensten beroepen zich op Abraham.  In de Open Deur, Taborastraat Brussel hing geruime tijd een affiche voor het raam met een voorstelling over de kinderen van Abraham.   Een oecumenische stamboom, waar regelmatig om gevraagd wordt.

 

Joden, christenen en moslims hebben een gemeenschappelijke stamvader, al zeggen ze niet helemaal hetzelfde over hem.  Elk jaar op de tweede zondag van de Vasten komt Abraham bij ons in de eerste lezing.  Om die reden houdt de kerk in Zwitserland op die zondag een Dies Judaicus.  Dit helpt om bewust te worden van de gemeenschappelijke banden tussen christenen en joden.  Paulus sprak in dit verband over de knoestige olijfboom met oude en jonge enten (Rom.11,17).  Anderzijds onderscheidt hij tussen de kinderen van Abraham naar het vlees en deze naar de geest.  Wie dit door zijn leven kon bevestigen was kardinaal Lustiger (1926-2007), opgegroeid als belijdende Jood.  Hij werd katholiek zonder zijn Joods geloof te verzaken.  Bij zijn uitvaart in Parijs had het Joodse kaddisj gebed daarin een plaats. 

 

De moslim beschouwt Abraham als de eerste moslim in de geschiedenis, de eerste monotheïst en het model van de gelovige.  Met hem begint het bedevaarten naar Mekka.  Van hem komen de voornaamste riten in de islam.  Hij is volgens de Koran de echte stichter van het moslimgeloof.  In die zin verschilt de Koran van het Oude en het Nieuwe testament.  Daar is Abraham ‘het begin’, dat wacht op een vervolg en een vervulling.  In het Eerste Testament wordt Israël een volk na de patriarchen, dankzij Mozes.  De God van Abraham, Isaak en Jacob (Ex. 3, 6.15) openbaart zich als “YHWH, de HEER; uw God, die u uit Egypte, uit het slavernij, heeft weggeleid” (Ex. 20,2).

 

In het NT wordt de God van Abraham de Vader van Jezus Christus in wie alle beloften zich vervullen.  Niets daarvan in de Koran, waar er nergens expliciet sprake is om een stap te zetten die verder reikt dan Abraham.  Het is met deze patriarch dat het toppunt van het geloof in de enige God werd bereikt.  De enige verdienste van de profeet Mohammed is dat hij terugvoerde tot de bronnen van de ene en enige God.  Je moet niets toevoegen aan Abraham, niets wijzigen, niets aanvullen, want alles is in hem gegeven.  De Koran benadrukt meer dan de joodse en christelijke tradities de verheven voorrang van Abraham op al wat volgt.  Het volstaat terug te keren tot de zuiverheid van de oorsprong bij Abraham om de enige, ware God te vinden en het ene ware geloof.  Dat is de grote verdienste van de profeet Mohammed (Jean Louis Ska, Abraham, Père de croyants différents in Lumière et Vie, 2005, n° 266, p. 55).

 

De verschillen tussen de drie godsdiensten zijn niet minimaal.  Toenadering komt daarheen het dagelijks contact en de waardering om wie de andere is (Toon van Bijnen, Wegen tot ontmoeting, Halewijn, 2011).  Abraham staat in Gen 12 aan een begin van een avontuur.  Trek weg uit je land.  Snijd de banden af met je verleden. Wat een risico.  Hij vertrekt naar het onbekende met een zending.  Hij krijgt Gods zegen.  Zo velen zijn onderweg, laten have en goed achter (Carlos Meesters, Abraham en Sara, 1981).  Geraken ze in het beloofde land?  Abraham was 75 (!); wanneer hij (samen met anderen) zijn streek verliet.  God wordt zijn verbondspartner.  Hij belooft hem land en toekomst.  De te materiële invulling hiervan heeft vele conflicten en spanningen veroorzaakt.  De belofte van land en bezit, daarover en daardoor is al zo veel gestreden.  Abraham bleef lang kinderloos.  Van de belofte leek niets in huis te komen.  Bij Hagar, zijn slavin, kreeg Abraham zijn zoon Ismaël; van Sara, zijn vrouw, kwam later Isaak.  Als Abraham stierf, hebben de beide zonen hem begraven in de grot van Machpela, dicht bij Mamre (Gen. 25;9).  Bij die twee zonen ligt de kiem van een langdurig conflict en ook een vonk van vrede (Shalom Ben Chorin, Die Erwählung Israels).  De Palestijnse kwestie belast al tientallen jaren de vrede. 

 

God, de soevereine, gaat met Abraham een verbond aan.  Het is prachtig beschreven naar Oosterse gebruiken bij het afsluiten van contracten.  Het verschilt van de vereiste ratificatie door parlementen en behoeft geen gouden pen.  Het gebeurt in het unieke kader onder het uitspansel met de talrijke sterren.  Wie ooit in de woestijn was, kan zich het heerlijk beschreven tafereel uit Genesis goed voorstellen. 

 

Abraham geloofde en vertrouwde op de HEER en deze rekende hem dit toe als een rechtvaardige daad.  Door zijn geloof werd Abraham een gerechte in de ogen van God.  Hij werd daardoor zijn vriend.  Vanuit dit vertrouwen van Abraham schreef Paulus in zijn brief aan de Romeinen dat wij vrijgesproken worden door te geloven (Rom. 3,28).

 

 

Met vriendelijke groeten,

Antoine Rubbens
Aalmoezenier

Psychiatrisch Centrum Caritas vzw

tel. 09 210 68 57


www.pccaritas.be

 

---

  Gecontroleerd op virussen en op inhoud door Sophos en MailMarshal

---

---

Aandacht :

 

De informatie in dit bericht of in de bijlagen ervan is enkel bedoeld voor de persoon of de entiteit tot wie het bericht is gericht, en kan vertrouwelijke of persoonlijke zaken bevatten. Het bekijken, doorzenden, verspreiden of ander gebruik van, of het actie ondernemen vertrouwend of gebaseerd op deze informatie door andere personen of entiteiten dan diegene voor wie ze bestemd was, is verboden. Als u dit bericht verkeerdelijk hebt ontvangen, gelieve dan de afzender te contacteren en het bericht van eender welk systeem te verwijderen, alsook eventuele kopies ervan.

---