"In die dagen ging Jezus naar de mensen die verenigd waren aan de voet van de berg. Hij bleef staan op een vlak terrein. Daar bevond zich een talrijke groep van zijn leerlingen en een grote volksmenigte uit heel het joodse land, uit Jeruzalem en uit het kustland Tyrus en Sidon;
Hij sloeg nu zijn ogen op, keek zijn leerlingen aan en sprak: ' Zalig gij die arm zijt, want aan u behoort het Rijk Gods. We hebben het zopas gehoord in het evangelie.
Bij Matheüs zijn er de acht zaligheden. Lucas heeft er maar vier. Let wel, het gaat hier niet over geboden maar over wensen.
De tien geboden beschermen ons, trekken grenzen, rond ons, rond onze naaste. Zo moet het en zo mag het niet. De zaligheden integendeel zijn onbegrensd: ze kunnen ons ver brengen. Er schijnt geen limiet te zijn aan zaligheden. Een gebod is vervuld of onvervuld, een zaligheid kan steeds zaliger! Er is ruimte!
De tien geboden leggen je iets op, een last, je moet dit doen, dát mag je niet. De zaligheden bij Lucas en Matheüs bevelen niets, verbieden niets, ze nodigen uit, ze doen beroep op je vrije keuze. De geboden onderhoud je of onderhoud je niet. Bij de zaligheden kan je groeien; je begint eraan maar je weet nog niet hoe ver je zal kunnen gaan, je weet nooit hoe zacht je zal zijn, hoe nederig je zal worden.
Bij de geboden voel je je vlug gerechtvaardigd: ik steel niet, dus ben ik goed. Bij de zaligheden ben je nooit volmaakt, het einde bereik je nooit. Bij de geboden voel je je vlug veroordeeld, betutteld, op de vingers getikt. Het gebod werkt soms verlammend. Bij de zaligheden kan iemand die nog niet ver is geraakt, zich toch al een beetje zalig voelen. De geboden zijn één pakket: alle tien te nemen! De zaligheden zijn een uitnodiging.
Je kan moeilijk zeggen, ik specialiseer me in een gebod: Boven al bemin één God... maar niet in eenander gebod: stelen en bedriegen gaat me niet aan. Mag ik een oneerbiedige vergelijking maken? Neem nu eens het verkeersreglement, je kunt niet beweren voorrang van rechts te respecteren en je niets aantrekken van rode stoplichten. De wegcode moeten we in zijn geheel respecteren. Zo is dat ook met de tien geboden. En het moet gezegd worden: de tien geboden zijn een groot geschenk van het oude Israël aan de mensheid.
Bij de zaligheden gaat het om verschillende wegen naar hetzelfde doel: het gaat niet om verkeerstekens, verboden of wetten, maar het gaat om wegen. Als je er één van bewandelt, kan je al behoorlijk ver gaan naar zaligheid, naar eigen levensvreugde en naar geluk van anderen.
Wij hebben wel onze bedenkingen bij het woord ?zalig?. Als ik spreek van mijn vader zaliger, dan druk ik uit dat hij deelneemt aan Gods oneindige liefde. De paus verklaarde destijds in Koekelberg dat pater Damiaan zalig was.
In de Nieuwe Bijbelvertaling staat: ?Gelukkig zijn jullie die honger hebben...? Ik stapte vorige woensdag met enkele heren in Antwerpen op de Meir. Het sneeuwde. Het was guur, koud, vuil weer! Ergens op de stoep zag ik een oude man, geknield in de sneeuw. In zijn hand had hij een gewoon stuk karton waarop nogal onhandig met een stift geschreven stond: ?Geef ma a.u.b. iets om voedsel te kopen.? Voor hem lag een klein plastic potje waarin misschien vijf cent stak. Een hoopje ellende. Ik had muntstuk van één euro op zak, wel briefjes van twintig. Ik voel me nu nog ellendig, echt waar, omdat ik zomaar voorbij gegaan ben samen met die groep gezellige heren waartoe ik behoorde. Die man daar was duidelijk niet gelukkig en ik ook niet. ?Zalig die honger hebben, gelukkig die arm zijn... ? Na een bezoek aan een schitterend en warm museum zaten wij met een tiental in een café en dronken er een flinke pint op elkaars gezondheid.
Toen we terug naar het station haastig stapten heb ik die man niet meer gezien.
Als Ons Heer zijn zaligsprekingen naar ons toestuurt, dan is het niet in de eerste plaats om een eeuwig gelukkige toekomst te wensen aan de armen en de zieken en vervolgden, later, over de dood heen. Herinner u nog het evangelie van twee zondagen geleden: ?Nu is het in vervulling gegaan: aan armen het goede nieuws te brengen, aan gevangenen vrijlating te schenken en onderdrukten te bevrijden? nu!
Ik wil nog even terugkomen op de tien geboden. Als we het hebben over geboden dan gaat het over moeten of niet mogen, aan wetten en verplichtingen, aan straffen en beloningen, aan niet zo maar zo... op straffe van...
Zaligheden gaan over mensen, over onze medemensen. Ja, over onze overleden ouders, echtgenoten, broers of zussen waarvan we geloven dat ze zalig zijn. Maar het gaat nog meer over het nu, over die man op de Meir in Antwerpen, over die dakloze die misschien deze week de nachten doorgebracht heeft in de kou. Dan gaat het ook over die moedige vrouw uit Oost Europa die al acht-negen jaar uitkijkt naar legalisering en voor wie geen toekomst bestaat in haar land van oorsprong en die al jaren in ?t zwart werkt vol onzekerheid..... Voor hen moeten we kiezen in naam van Jezus Christus - en ook uit pure menselijkheid - opdat ze nu, vandaag, in deze tijd meer geluk mogen hebben in hun leven.
Ik moet moet er toch nog dit aan toevoegen. Het evangelie verkondigt een omverwerping van waarden. Aardse glorie is toch zo verraderlijk. Machtigen die misbruik maken van hun macht en die groot lijken in onze kortzichtige wereld, zijn in Gods ogen maar ?klein mannekes?. Mensen die omwille van de gerechtigheid vervolgd worden zijn in Gods ogen helden. Hier misschien niet gelukkig maar toch zalig zijn ze in Gods ogen.
Inspiratie gevonden bij Dries Morel
telenet.be)