preek Mailing List: negentiende zondag B

[Antoine Rubbens (Antoine.Rubbens]

Het is genoeg geweest (1 Kon 19, 4)

 

Gisteren met het zwaard priesters doden en als overwinnaar optreden; de dag nadien uitgeput en moe in de woestijn plat ter aarde liggen.  Elia een man van contrasten.

 

Elia leefde in de 9° eeuw vóór Christus.  Een merkwaardig man, vermeld in beide boeken Koningen.  Hij was de grote verdediger van de éne God.  Hij leeft in de Joodse volksverbeelding omwille van vele wonderverhalen.  De Joden houden veel van Elia.  Wanneer de sabbat wordt afgesloten, zingt het gezin het lied Elijahoe ha-navi: “Elia de profeet, Elia de Gileadiet, in haast moge hij naar ons komen met Messias, de Zoon van David.”

 

Bij de joodse Paasviering staat altijd een beker wijn op tafel voor Elia.  Op een vast moment tijdens de plechtigheid wordt de deur geopend om de profeet binnen te laten.  Zij verwachten dat hij zal komen als voorloper van de Messias. 

 

De wrede Tyrische prinses Izebel, vrouw van koning Achab en IJzeren Lady, had haar religie ingevoerd met de verering van de godheid Baäl.  Elia, een radicaal man, was haar tegenstander.  Vanuit zijn vertrouwen in de God van het Verbond triomfeerde hij op de berg Karmel over de priesters van Baäl.  Hij was na zijn morele overwinning heel hard te werk gegaan en had vele profeten gedood.  Een reactie van Izebel kon niet uitblijven.  Na die overwinning sloeg Elia op de vlucht, bang voor de wraak van de koningin.  Hij trok de woestijn in en hoopte daar te sterven.  Het verhaal is zeer inlevend beschreven.  Elia is psychisch moe.  Hij wenst te sterven.  Het is genoeg geweest. 

 

Terwijl Elia moedeloos en uitgeput in slaap viel, komt een engel hem naderbij.  Hij schudt hem niet wakker, maar raakt hem aan en nodigt hem uit te eten en te drinken.  Een zorgzame engel, die het brood op glooiende kooltjes heeft gebakken, zodat Elia smaak mag hebben in het vers gebakken brood.  Misschien dat de geur van het brood en de kruik met water bij Elia de herinnering oproept van die keer dat hij in Serafat bij een weduwe om brood en water had gevraagd.  Langs de zintuigen om zou hij opnieuw smaak kunnen krijgen in het leven.

 

Maar zo gemakkelijk sta je niet op uit een depressie.  De profeet heeft niet de moed om verder te gaan.  Hij blijft onder de struik liggen en gaat weer slapen.  Maar de engel heeft geduld.  Een tweede keer zal hij de profeet aanstoten en hem aansporen.  Zolang we leven, hebben we een opdracht en nog een lange weg te gaan.  Het moeilijkste staat allicht nog voor de deur.  Zal ik het alleen volhouden?  Wie volgt me met aandacht? 

 

De depressieve mens gaat door een donkere tunnel.  Daarin ziet hij geen licht.  Hij is zelfs overtuigd dat er nergens licht is.  Niet alleen ouderen beweren ontmoedigd te zijn.  Levensmoeheid komt evenzeer voor bij jongere mensen.  Leven is hun een last en ze stappen er uit. 

 

Omwille van een zware crisis in zijn leven is Elia tijdgenoot van onze maatschappij, die als depressief wordt omschreven.  Wat Elia voelde, gelijkt sterk op burn-out.  Uitgeblust en opgebruikt.  Erger dan burn-out is de geestelijke en emotionele uitputting en vermoeidheid.  Zulke mensen lopen het gevaar helemaal op te geven.  Zij kunnen nochtans mensen geweest zijn, die zich totaal voor anderen hebben ingezet.  Opeens echter is de rek eruit.  Het is gedaan, je moet hun niets meer vragen.  Wat schuilt er in de uitspraak van mensen, die zeggen blij te zijn al zo oud te zijn?

 

Zowel interne als externe factoren kunnen tot depressie leiden: biologische en fysische psychologische, emotionele en metafysische.  Depressie kan voorkomen uit gemis en bij verlies.  Niemand is ervan gevrijwaard.  Niemand weet van zichzelf hoe hij /zij in dergelijke situatie zal reageren.  Doorblader een intentieboek en bid: “Dat Stefan opnieuw werk vindt en zijn depressie overwint.  Dat vraag ik U, die de Schepper zijt en ons de opdracht geeft het leven te behoeden en de aarde te bewerken en te beheren.”

 

Het aantal gevallen van depressie neemt toe.  Mensen die voortdurend moe zijn, belemmerd in hun dagelijks functioneren.  Wanneer zulke klachten zes maanden of langer aanhouden spreekt men van.CVS (Chronische vermoeidheid). 

 

In navolging van de Franse socioloog Ehrenberg wijzen pater Marc Desmet en Ria Grommen op nieuwe vormen van hedendaagse depressie.  Mensen staan voor één langgerekte multiple choice.  Moe van het kiezen, stoten zij op innerlijke grenzen en breuklijnen. 

 

Belangrijke tekenen van depressie zijn:

Aanhoudende droefheid en /of angst;

Geen zin meer in de dagelijkse dingen;

Gevoel van wanhoop, pessimisme;

Schuldgevoelens, gevoel van nutteloosheid;

Vermoeidheid, energie verlies, concentratieproblemen;

Prikkelbaarheid;

Slapeloosheid;

Zelfmoordgedachten en soms poging tot zelfdoding.

 

Bij depressie zijn we op hulp aangewezen: medische zorg en spirituele zorg; aandacht van de omgeving.  We kunnen de spanning niet zelf oplossen. 

 

Mensen hebben basisbehoeften.  Ze moeten rusten en slapen, eten en drinken.  De bijbelse mens heeft daar aandacht voor.  “Sta op en eet; anders gaat de reis je krachten te boven” (1 Kon 19, 7).  Elia mocht rusten en hij kreeg voedsel en drank.  Wanneer wij dicht bij de grond komen, kunnen wij opstaan (Anselm Grün, Spiritualiteit van beneden). 

 

Iemand stoot Elia aan en geeft hem een taak.  Nu zou deze hem wellicht de folder en het programma aanreiken van Fit in je hoofd, goed in je vel (campagne van de Vlaamse overheid www.fitinjehoofd.be).  Een medemens spoort ons aan en vraagt niet op te geven.  Een geluk, wanneer mensen met anderen in gesprek kunnen treden.  Spreken bevrijdt.  In een gesprek groeien nieuwe inzichten.  Leven in verbondenheid.  We maken vooruitgang, wanneer we taken opnemen naar anderen toe.  Verbinding - in relatie treden – leidt tot meer mens zijn.  Wij zijn door liefde vrijgemaakt om te beminnen.

 

Het verhaal van Elia bemoedigt christenen op hun route.  Wij leven in een spirituele woestijn en kunnen geestelijk uitgeput geraken.  Gesteund, kunnen wij verder van Karmel tot Horeb.  De St-Pieterskerk in Leuven bezit een schilderij over het Laatste Avondmaal.  Dirk Bouts toont op de rechterkant van zijn drieluik de slapende Elia, dwars over het pad.  Een engel raakt de schouder aan van Elia en doet zijn bewustzijn ontwaken.  In de rechterbovenhoek van het paneel zien we de voorstappende profeet met schuin vooruitgezette stok en wapperende mantelslip (Jan Van Lier, De iconografie van Elia).  Hij heeft nog veertig dagen te gaan om bij de Horeb te komen, waar hij op een andere wijze God zal ontmoeten, niet de God van het geweld, de God van wind en vuur, maar God aanwezig in een zachte bries. 

 

In hoofdstuk 19 van 1 Koningen werden twee thema’s gecombineerd behandeld: “enerzijds de troost en zorg van God jegens Zijn uitverkorenen – hoe gering ook in aantal geworden – temidden van de verdrukking door hun vijanden en anderzijds de verplichting van Gods dienaren om Zijn wil te doen ondanks hun eigen twijfel aan de kans op succes” (Klaus Smelik, De verhalen over Elia binnen het boek Koningen, Ib. p. 33).

 

“Elia is dus niet alleen een voorbeeld voor de lezer in zijn trouw aan God, in zijn onverzettelijk ijveren voor de zaak van de HEER, in zijn moed en onverschrokkenheid tegenover de koning, maar ook in zijn zwakte en vertwijfeling.”(Ib, p. 33).

 

(Lit. Paul Kevers, Elia. Profeet van vuur, mens als wij. Leuven, VBS. 1997; Marc .Desmet-Ria. Grommen, Moe van het moeten kiezen.  Op zoek naar een spiritualiteit van de zelfbeschikking, Tielt, 2005. Belgische Liga van de Depressie (www. Liga-depressie.org).

 

Antoine Rubbens

 

 

met vriendelijke groet,

 

Antoine Rubbens

aalmoezenier

PC Caritas

Caritasstraat 76

9090 Melle

tel. 09 210 68 57

www.pccaritas.be

 

 

 

 

---

  Gecontroleerd op virussen en op inhoud door Sophos en MailMarshal

---

---

Aandacht :

 

De informatie in dit bericht of in de bijlagen ervan is enkel bedoeld voor de persoon of de entiteit tot wie het bericht is gericht, en kan vertrouwelijke of persoonlijke zaken bevatten. Het bekijken, doorzenden, verspreiden of ander gebruik van, of het actie ondernemen vertrouwend of gebaseerd op deze informatie door andere personen of entiteiten dan diegene voor wie ze bestemd was, is verboden. Als u dit bericht verkeerdelijk hebt ontvangen, gelieve dan de afzender te contacteren en het bericht van eender welk systeem te verwijderen, alsook eventuele kopies ervan.

---