preek Mailing List: zeventiende zondag B

[Antoine Rubbens (Antoine.Rubbens]

Title: Message

Zij vulden twaalf manden (Joh. 6, 13)

 

We onderbreken gedurende vijf weken de lezing van Marcus.  De liturgie laat Johannes aan het woord met het verhaal over de broodvermenigvuldiging en de daaropvolgende broodrede.  Wij zouden nochtans met Marcus kunnen verder gaan, want hij heeft zoals de twee andere synoptici een verhaal over de broodvermenigvuldiging.  Hij heeft er zelfs twee en daartussen een aantal beschouwingen over brood.  Exegeten spreken daarom over de broodsectie van Marcus (Mc. 6, 14-8,21) met daarin het gesprek van Jezus met de syro-fenicische over brood en kruimels, alsook zijn waarschuwing over het zuurdeeg van de Farizeeën.

 

De drie synoptici en Johannes brengen het verhaal van de broodvermenigvuldiging, elk met eigen accenten.  Bij Johannes is het verhaal een soort ?mise en scène? om een uitvoerige rede te houden over het brood.  We zullen proberen de gradatie te vatten.  Bij elke etappe zijn wij zoals de eerste toehoorders uitgedaagd om te geloven.

 

Wij luisteren met de oren van de eerste getuigen, wij kijken met hun ogen.  Wij zijn eveneens verbonden met de gemeente voor dewelke de geliefde leerling (Johannes) schrijft en met de generatie die erop volgt en waarin een andere schrijver de pen houdt en herschrijft.  Wij luisteren en kijken ook met de oren en de ogen van de kerk uit de eenentwintigste eeuw.  Het is niet de bedoeling om dit allemaal weg te krabben en enkel de oudste laag over te houden.

 

Als het vierde evangelie in zijn eindredactie ons het verhaal van de broodvermenigvuldiging aanbiedt, dan zijn veel kerkervaringen mee ingesloten.  Neem bv. de vermelding dat Jezus een dankgebed zei aleer het brood uit te delen.  Heeft deze zin de viering van de eucharistie beïnvloed of omgekeerd is het omwille van de eucharistie, waarin de Heer dankt en zijn volk spijzigt, dat wij de zin terugvinden in het verhaal van de broodvermenigvuldiging?  Het verhaal wordt ons geschonken opdat wij Jezus als brood van eeuwig leven zouden ontmoeten.

 

Hoofdstuk 6 bij Johannes behandelt een belangrijk teken uit de reeks van zeven, die het evangelie in zijn eerste deel bevat.  Deze zeven tekenen zijn: de bruiloft te Kana (2, 1-12), de tempelreiniging (2, 13-22), de genezing van de zoon van een officier (4, 46-54), de genezing van de lamme (5, 1-47), het broodwonder (6, 26-59), de genezing van de blindgeborene (9, 1-41) en de opwekking van Lazarus (11, 1-44).  Deze tekenen zijn gespreid over Galilea en Jeruzalem.

 

Ze zijn allemaal gericht op één centraal thema: ?geloven of niet geloven dat Jezus de Zoon is, gezonden door de Vader.?  ?Alle wonderverhalen of discussies draaien spiraalsgewijs rond dit centrale thema? (P. Schmidt).  Volgens de Gentse exegeet vertoont daardoor het vierde evangelie een monotoon karakter.  Johannes gebruikt een beperkte woordenschat, maar hanteert die met grote trefzekerheid.  ?Het is, aldus Peter Schmidt, met het evangelie van Johannes als met de Diabelli-variaties van Beethoven: men kan ze nooit helemaal peilen.  Johannes schrijft altijd dezelfde dingen, maar het is nooit louter herhaling.  Het zijn spiralen rond een centrum, die ons steeds verder en dieper voeren in zijn gedachtewereld.  Er is maar één thema, maar het is onuitputtelijk rijk.? (P.Schmidt, Woord van God - Boek van Mensen, p. 200-201).

 

Het verhaal geldt als intro op de belangrijke broodrede.  Het is geen reportage, maar het is een belijdenis in Jezus.  Hij is de gastheer.  Hij neemt de broden aan en laat ze uitdelen.  Wanneer Jezus de broden schenkt, doet hij dit in overvloed.  Nadat elkeen verzadigd is, zijn nog twaalf korven over met brokstukken.  We mogen er nog van eten, zoals we nog kunnen drinken van de wijn uit Kana.  Wie gaarne speculeert met getallen weet dat het getal vier wijst op onze begrensdheid.  We kunnen niet verder dan de vier windrichtingen.  We kunnen het in de woestijn maar veertig dagen uithouden en zijn dan ten einde krachten.  Vijf is dan het getal van Gods aanwezigheid.  Met die vijf broden wordt in de symboliek al uitgedrukt dat God er is.

 

In het verhaal zijn gekende figuren uit het eerste Verbond aanwezig.  Het verwijst uitdrukkelijk naar het optreden van Elisa met de gerstebroden.  Ook Mozes en het manna zijn in de buurt.  In de broodrede is de verwijzing naar het mannawonder overduidelijk.

 

Bij het verhaal van de broodvermenigvuldiging legt de evangelist een band met twee andere tekenen.  Dit in Kana met het wijnwonder en dat in Samaria met het levend water. 

 

?Wijn, water, brood.  Drie tekenen, omschrijvingen, verbeeldingen van wie in de  wereld is gekomen.  Johannes schrijft als het ware een symfonisch gedicht, waarin dezelfde motieven in voortdurend andere beeldspraak en in een regelmatige golfbeweging af en aan spoelen.  Zonder de wijn in Kana en zonder het water bij de bron van Jakob is het broodverhaal niet te bevatten?(J. Nieuwenhuis, Het laatste evangelie.  Een goed bericht van Johannes voor de gemeente van nu, Kampen, p.135).

 

Telkens staan we voor een overstelpende hoeveelheid.  Niet te verwonderen want Jezus is gekomen om leven te geven en dit in overvloed.  Zijn Vader kan alleen maar liefde schenken. 

 

Antoine Rubbens

---

  Gecontroleerd op virussen en op inhoud door Sophos en MailMarshal

---

---

Aandacht :

 

De informatie in dit bericht of in de bijlagen ervan is enkel bedoeld voor de persoon of de entiteit tot wie het bericht is gericht, en kan vertrouwelijke of persoonlijke zaken bevatten. Het bekijken, doorzenden, verspreiden of ander gebruik van, of het actie ondernemen vertrouwend of gebaseerd op deze informatie door andere personen of entiteiten dan diegene voor wie ze bestemd was, is verboden. Als u dit bericht verkeerdelijk hebt ontvangen, gelieve dan de afzender te contacteren en het bericht van eender welk systeem te verwijderen, alsook eventuele kopies ervan.

---